Igrana verzija omiljenog animiranog klasika Walta Disneyja “ S l o n i ć  D u m b o ” (1941.) ne računa na slonovsko pamćenje starije publike koja bi uspoređivala crtić i film Tima Burtona. U toj usporedbi novi “Dumbo” bi izvukao deblji kraj. Burtonov “Dumbo” je blockbuster za modernu kinopubliku s potpisom Disney studija koji se nada postati klasikom nekih budućih djetinjstava. Trajniji žar filma je vrlo upitan, no “Dumbo” funkcionira kao trenutačni spektakl za klince, ako ne i njihove roditelje koje pokušava, ali ne pretjerano i uspijeva, opet pretvoriti u dijete, ma koliko bili u dosluhu s djetetom u sebi. Reimaginacija animiranog filma posjeduje nešto stare “burtonovske” imaginacije, tj. magije, no u osnovi tipuje na mlađe fanove komercijalnog novomilenijskog Burtona (“Charlie i tvornica čokolade”, “Sjene tame”, “Dom gospođice Peregrine za nezbrinutu djecu”) koji su gledali njegovo prvo filmovanje nekog Disneyjeva crtića, “Alisu u zemlji čudesa”, a ne “Bubimira”, dva “Batmana”, “Edwarda Škarorukog”, “Sanjivu dolinu”…

Od čudnog do čudesnog

Premda, zapravo, “Dumbo” vuče sličnosti s filmom “Edward Scissorhands” i općenito ima štofa za epitet “burtonovski”, neovisno o tome što je neodoljivi leteći slonić krajnje suprotan mračnijim likovima poput Jokera, Pingvina i Bezglavog jahača. Oduvijek su Burtona privlačili usamljenici s dušom, izopćenici “civilizirana” društva, pojavno ili mentalno drukčiji od drugih do razine cirkuskih nakaza. Stoga, cirkus djeluje kao prirodno okruženje za Burtona koji kroz film, na dobno prikladni “PG” način, karnevalski provlači utjecaj klasičnog horora “Nakaze” Todda Browninga i cirkuske poetike “najvećeg showmana” P.T. Barnuma. Zbog divovskih ušiju Dumba nazivaju “izobličenjem i “zastranjenjem”. “Neka te uši nestanu”, traži “barnumovski” šef “cirkusa braće Medici” Max (Danny De Vito) od dresera slonova Holta Farriera (Colin Farrell), koji je i sam unakažen otkako je ostao bez lijeve ruke u Prvom svjetskom ratu, a čija će djeca (Nico Parker, Finley Hobbins) otkriti da Dumbo može skočiti u zrak ušima, potom i (po)letjeti, sam i s trapezisticom Colette Marchant (Eva Green). Vjerujući u sebe, Dumbo će proći put od čudnog do čudesnog slonića koji svoju manu pretvara u prednost, ali će biti cirkuski eksploatiran kad za njega dozna direktor zabavnog parka “Dreamland” V.A. Vandevere (Michael Keaton). Izvorni, 64-minutni crtić je završio Dumbovim letom cirkusom i njegovim sjedinjenjem s majkom. Ovdje “Dumbo” na određeni način tek počinje kad leteći slonić postane cirkuska senzacija, prolongirajući do finala sjedinjenje s majkom, koje nema identičan učinak kao nekoć, jednako kao i dirljiva pjesma “Baby Mine” u verziji sjajnih Arcade Fire. Nekoliko je ustupaka Burton napravio u odnosu na prethodnika, i to s pomiješanim uspjehom. Dojmljiva je rekreacija scene s Ružičastim slonovima, stvorenim pomoću sapunice, iako ne onako halucinogena nadomak horora, ali u “Dumbu” je nekako premalo samoga Dumba, odnosno veću minutažu imaju ljudski likovi poput Maxa Medicija i V.A. Vandeverea čijim tumačima (De Vito, Keaton) Burton omogućava obratni “reunion” nakon drugog “Batmana” (Pingvin je sad dobar, Čovjek-šišmiš zločest).

Odnos kapitala i umjetnosti

Jasno je da je nova priča morala biti ekstenzija stare s obzirom na prethodnikovo trajanje, kao i to da će klinci preuzeti ulogu slonićeva prijatelja miša s crvenim šeširom iz originala, ali više Dumba ne bi bilo naodmet, posebice jer je sada računalno “nacrtani” lik fina CGI kreacija, s divovskim ušima i velikim okicama koje se pune suzama. Dumbo neće suzama gasiti požar u završnoj akcijskoj sceni. Drugim riječima, “Dumbo” bi vas mogao ostaviti suhih, umjesto vlažnih očiju. No, kad smo kod tog požara, zanimljivo je da će buknuti (i biti spaljen do temelja!) “Dreamland”, zabavni park nalik retrofuturističkom “Disneylandu”, dok je Keatonov korporativni zlikovac svojevrsni negativni Disney čije će carstvo srušiti Holt i “prirediti vrašku predstavu”. Tu dolazi do izražaja stari Burton: redatelj je uspio prošvercati antikorporativnu subverziju kontra poslodav(a)ca u korporativnom blockbusteru stvorenom da dolazi u paketu s “merchandisingom” (plišane igračke Dumba prodaju se i u filmu). U filmu je kao negativac prikazan i imućni “wallstreetovac” J. Griffin Remington (Alan Arkin), financijer o čijem novcu ovisi budućnost “Dreamlanda”. Burton kao da želi nešto reći o odnosu kapitala i umjetnosti koji umjetnike poput njega pretvara u kapitaliste. “Dumbo” će teško postati “burtonovskim” klasikom, ali u tom smislu možemo reći da je Burton “priredio vrašku predstavu”. Ako je već morao iznjedriti “disneyjevski” spektakl, to ne znači da je ostao dužan studiju koji ga ne zaslužuje, kao ni “Dreamland” Dumba.